Met ons project ‘Van bekwaam naar bevoegd’ hebben we uiteindelijk heel wat mensen kunnen helpen bij het vinden van een passende maatwerk route… maar zonder ons was dat de meeste van hen niet gelukt. En dat is niet omdat wij nou zo bijzonder briljant zijn (al zijn Pieter Hettema en Jan Volbers wel zeker briljant te noemen waar het gaat om uitzoekwerk voor een paar specifieke gevallen en het betrekken van de opleiders die echt hun nek uitsteken en durf tonen, maar dat daargelaten). Het is omdat het op dit moment eigenlijk niet te doen is voor een individuele leraar om erachter te komen wat de mogelijkheden zijn, waar die precies toe leiden en of je ervoor in aanmerking komt. Tuurlijk, je zou toevalligerwijs op een bevlogen en volledig geïnformeerde opleider kunnen stuiten die je direct in de juiste richting wijst, maar onze ervaring leert dat dat niet heel vaak voorkomt en dus ontvingen we nogal wat berichten over de jungle waar mensen in verdwaald waren geraakt…

Een paar fragmenten uit deze berichten:

“Ik vind het lastig… met mijn pabo achtergrond kan ik via de regeling groepsleerkracht een certificaat halen dat mij bevoegd maakt om les te geven in de onderbouw van het VMBO. Op de site van de rijksoverheid lees ik: “U mag met een pabo-diploma lesgeven in de onderbouw (eerste twee leerjaren) van het VMBO basis/kader als u een aanvullend certificaat heeft. Zonder het aanvullende certificaat ‘Groepsleerkracht onderbouw VMBO basis/kader’ mag u niet lesgeven in deze leerwegen.” en “Pabo-gediplomeerden die (eerder) het certificaat ‘Groepsleerkracht onderbouw vmbo basis/kader’ hebben behaald staan bevoegd voor de klas in de onderbouw van het vmbo basis/kader. De regelgeving is hiervoor per februari 2019 aangepast. De bevoegdheid is persoonsgebonden en niet gerelateerd aan de school waar een pabo-gediplomeerde werkzaam is.” (klik voor de grap even op de link …). Maar is dit dan wel of niet een echte bevoegdheid? En is dit een tijdelijk regeling of moet ik dan over een paar jaar alsnog een 2e graads halen? Hij is net nog aangepast. En eigenlijk denk ik dat ik ook ingezet wordt in de bovenbouw, dus dan zou ik toch voor een 2e graads moeten gaan, maar daarmee ben ik dan weer minder breed inzetbaar…”

“Ik ben aan de slag gegaan en begrijp op basis van uw mail dat zij-instroom leidt tot een echte 2e graads bevoegdheid, maar geen bachelordiploma. Dat laatste heb ik wel nodig want ik denk erover om later ook voor mijn eerstegraads te gaan. Toch? En begrijp ik het goed dat ik bij de deeltijd alleen een paar vrijstellingen kan krijgen en dus geen maatwerk zoals bij de zij-instroom? Dat is toch gek? Sorry voor alle vragen, maar ik kan er gewoon niet wijs uit worden.”

“De (toelatings-)eis is een afgerond HBO diploma. De opleiding stelt als eis een HBO Bachelor. Ik heb een HBO Associate Degree. Ik heb al te horen gekregen dat een Bachelor niet vereist is, een diploma wel. Een Associate Degree is een diploma.”

-een heel stuk over uitzoekwerk via verschillende sites en loketten-

“Kortom: het is een officieel diploma. Voldoet aan alle eisen. Maar een accreditatie kan ik niet krijgen op dit diploma want dat bestond nog niet. Wel kan ik een omzetting krijgen. Maar de PABO doet net of dat niet geldt. Want die zeggen tja dan is het vergelijkbaar, maar vergelijkbaar is niet “echt”. Dus claimt de PABO: het is geen geaccrediteerd diploma dus dat geldt niet.”

Er zijn voltijd en deeltijd opleidingen, maar er zijn ook bepaalde regelingen en er lopen hier en daar maatwerk-pilots die mooie kansen bieden. Hoe word je wijs uit alle informatie die te vinden is online bij ministerie, DUO en opleidingen? Hoe weet je of wat je leest nog klopt en voor hoe lang? Helaas leert onze ervaring dat ook bij het bezoeken van voorlichtingsbijeenkomsten niet altijd een helder en volledig beeld wordt gegeven, of zelfs achterhaalde informatie.

Wij zijn als DNA vaak pas betrokken op het moment dat mensen al langere tijd aan het zoeken zijn of zelfs al gestart zijn, maar niet op de juiste route zitten. In de meest pijnlijke gevallen betekende dit dat we ze konden wijzen op maatwerkopties zoals de zij-instroom, maar kwamen ze daar voor de duur van twee jaar niet voor in aanmerking, omdat ze al ingeschreven stonden op een andere opleidingsroute..

Het goede nieuws is dat er op verschillende niveaus hard gewerkt wordt aan een logischer systeem en betere informatievoorziening. Dat helpt de docenten op dit moment alleen niet. Daarom roepen wij besturen en schoolleiders op om te zorgen dat er minimaal één iemand in de organisatie goed geïnformeerd is over de huidige jungle, zodat zij leraren kunnen helpen bij het vinden van de juiste routes. Dat is in het belang van die leraren, hun collega’s, de school en de leerlingen!